Hoe werken onze hersenen eigenlijk?
Het brein is buitengewoon complex. Om dit beter te begrijpen kunnen we het verdelen in twee systemen. Het eerste systeem, al honderden miljoenen jaren in ontwikkeling, omvat ons reptielenbrein en ons limbisch brein. Dit oerbrein reguleert al onze dagelijkse activiteiten en basisfunctionaliteiten, zoals motoriek, immuunsysteem en ademhaling, maar ook meer bewuste processen zoals geheugen, emoties en zelfs agressie en angst. Vanwege zijn impulsiviteit, instinctieve reacties en emotionele karakter wordt dit deel van onze hersenen vaak onze 'monkey mind' genoemd. Het reageert op de automatische piloot, zonder dat we ons er altijd van bewust zijn, en daarom is het niet per se het deel van onze hersenen waar we graag de controle aan overlaten.
Het tweede, nieuwere deel van onze hersenen onderscheidt ons van dieren en stelt ons in staat om talen te leren, strategieën te bedenken en complexe taken uit te voeren, zoals lange Zoomvergaderingen. Dit is onze neocortex, bovenop de 'monkey mind'. We noemen dit eenvoudigweg 'onze professor'. Onze professor is rationeler, een ware denker en huisvest onze intelligentie en wilskracht. Het vereist echter meer inspanning om onze professor te activeren.
Normaal gesproken werken deze twee systemen prima samen, waarbij de professor de monkey mind kan kalmeren en de monkey mind veel taken voor de professor uit handen neemt, zoals het filteren van prikkels. Echter, wanneer een van de twee de overhand krijgt, ontstaan er problemen. Een eenvoudig voorbeeld hiervan wordt geïllustreerd wanneer mensen langdurig voor een scherm zitten. In dergelijke situaties wordt de professor actief beziggehouden, terwijl de monkey mind zich verveelt en gedeactiveerd raakt, wat kan leiden tot verminderd geheugen en concentratie.
Stress kan ook leiden tot disbalans tussen de twee systemen. Te veel negatieve stress resulteert vaak in slechtere zelfzorg, slaapgebrek en verkeerd gebruik van onze hersenen, wat de monkey mind de overhand kan geven. Het is dan moeilijker om op reflecterende wijze te reageren en stressbestendig te blijven. Daarom is het belangrijk om zowel de monkey mind als de professor te trainen, zodat ze optimaal samenwerken en ons helpen onze beste prestaties te leveren.
